Statut rejestracji wspólnoty religijnej jako źródło badań genealogicznych

Bezpośrednio po przewrocie październikowym rząd bolszewicki, znany bardziej jako Rada Komisarzy Ludowych (Sownarkom), w szybkim tempie rozpoczął wdrażanie projektów mających na celu gruntowną reformę nie tylko państwa, ale także życia społecznego na kontrolowanych przez siebie terytoriach. Przemiany te wyrażały się poprzez uchwalanie i wprowadzanie w życie dekretów — specjalnych ustaw.

Jednym z nich był Dekret „O oddzieleniu Kościoła od państwa i szkoły od Kościoła” z 23 stycznia (5 lutego według nowego stylu) 1918 roku. Zgodnie z nim Kościół utracił status osoby prawnej, prawo do własności oraz funkcję rejestracji aktów stanu cywilnego. Jednak mimo polityki państwa narzucającej ateizm, władze deklarowały na poziomie ustawodawczym wolność sumienia.

Od 1929 roku walka z religią nasiliła się. 8 kwietnia 1929 roku Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy i Rada Komisarzy Ludowych RFSRR wydały uchwałę „O związkach religijnych”, regulującą tworzenie i działalność wspólnot religijnych. Zgodnie z nią rejestracja wspólnot religijnych stała się obowiązkowa. Aby otworzyć dom modlitwy, należało złożyć petycję podpisaną przez co najmniej 20 osób do komitetu wykonawczego rejonowej lub miejskiej rady deputowanych robotniczych. Komitet rozpatrywał wniosek i przekazywał go „pionowo” do Rady Komisarzy Ludowych (po 1946 roku—Rady Ministrów). W rezultacie niektórym wspólnotom zezwolono na utworzenie małych parafii w celu zaspokojenia swoich „potrzeb religijnych”.

Statut rejestracji wspólnoty religijnej jako źródło genealogiczne

Statut rejestracji wspólnoty religijnej to dość specyficzne źródło genealogiczne, które znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy trudno jest obejść pewne przeszkody w badaniach genealogicznych innymi metodami lub gdy konieczne jest uzyskanie dodatkowych szczegółów z życia przodków. Należy jednak pamiętać o pewnych niuansach związanych z pracą z tego typu dokumentami:

Statut rejestracji wspólnoty religijnej wsi Żydowska Hreblia, powiat Taraszczański (od 2016 roku — Kalynowe). Z Państwowego Archiwum Obwodu Kijowskiego.

1.    Liczba podpisów – do rejestracji wymagane było zebranie minimum 20 podpisów, jednak zalecano ich więcej, ponieważ im mniej wnioskodawców, tym większe prawdopodobieństwo odrzucenia wniosku bez podania przyczyny.

2.  Czas trwania procedury – decyzja była rozpatrywana na trzech poziomach: od złożenia wniosku w rejonowym komitecie wykonawczym, przez jego rozpatrzenie, aż po ostateczną decyzję Rady Komisarzy Ludowych.

3.   Posiadanie budynku – wspólnota musiała dysponować budynkiem do sprawowania nabożeństw, który władze mogły skonfiskować w każdej chwili pod pretekstem, na przykład, „stanu awaryjnego zagrażającego bezpieczeństwu obywateli”.

4.    Ryzyko prześladowań – nie jest tajemnicą, że państwowa polityka wojującego ateizmu budziła strach wśród wierzących. Wiele osób miało uzasadnione obawy przed rejestracją. Z drugiej strony udział w niezarejestrowanej („katakumbowej”) wspólnocie groził grzywnami, aresztowaniami, odpowiedzialnością karną oraz likwidacją świątyni.

To źródło pozwala ustalić, czy przodkowie należeli do określonej wspólnoty religijnej, a także uzyskać dane dotyczące ich imienia ojca oraz przybliżonego wieku. Należy jednak pamiętać, że statuty nie są pełnoprawnym źródłem informacyjnym i pełnią głównie funkcję pomocniczą.

Lista członków wspólnoty religijnej.

Gdzie szukać?

Zazwyczaj statuty rejestracji wspólnot religijnych przechowywane są w zespołach komitetów wykonawczych rejonowych i obwodowych w archiwach państwowych.

Badacze z Family Chronicler mają doświadczenie w pracy z tego typu dokumentami i z przyjemnością pomogą Ci w odkrywaniu historii Twojego rodu.